Kategorik değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmek istendiğinde ki-kare analizinin uygulanması gerekmektedir. Burada önemli olan verilerin kategorik olmasıdır. Kategorik değişkenlere cinsiyet, eğitim durumu, sigara kullanma durumu, medeni durum örnek olarak verilebilir. Ki kare analizi SPSS istatistik paket programı kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Ki-kare analizinde değişkenler arasında anlamlı bir ilişkinin bulunup bulunmadığını belirlemek için beklenen ve gözlenen değerler oluşturulmaktadır. Ki-kare analizinin bazı varsayımları bulunmaktadır. Bunlardan biri çapraz tablo sonucunda oluşan gözeneklerde sınıf değerinin bulunmamasıdır. Bir diğer önemli varsayım ise çapraz tablo sonucunda oluşan gözeneklerin %20’den fazlasında 5’ten küçük frekans olmamasıdır (hesaplanan tablonun altındaki açıklama dikkate alınmalıdır “0cell (0,0%) have ecpected count less than 5”).
Gözeneklerdeki frekans değeri %20’yi geçmesi durumunda tablonun altında yazan cümlenin devamı (“the minimum expected count is….”) dikkate alınmalıdır. Cümlenin devamında geçen ifadedeki değer;
• <5 olması durumunda Fisher’s Exact Test,
• 5<değer<25 olması durumunda Continuity Corection,
• ≥25 olması durumunda ise Pearson-Cquare değeri raporlanmalıdır.
Aşağıda ki-kare analizinin SPSS ile nasıl gerçekleştirilebileceği adım adım gösterilmiştir, analiz sonucunda oluşan ki-kare tablosu yorumlanmıştır. Örnek analizde cinsiyet ile medeni durum arasındaki ilişki incelenmiştir.
Ki-kare analizinin yorumlanması
SPSS output dosyası incelendiğinde (en son resim), ki-kare analizi sonucunda “Medeni durum * Cinsiyet Crosstabulation” isimli çapraz tablonun oluştuğu gözlenmektedir. Tabloda beklenen (ecpected count) ve gözlenen (count) değerler hesaplanmıştır. İkinci tabloda ise (Chi-Square Tests) cinsiyet ve medeni durum arasındaki ilişkinin anlamlılık düzeyi gösterilmiştir. Tablonun altında frekans değeri 5’in altında hiçbir gözeneğin bulunmadığı ifade edilmiştir. Bu durumda Pearson Chi-Square Value değeri (42,791) değeri raporlanacaktır ve p değeri <0,001 olarak belirtilecektir.
Tabloyu yorumlamak gerekirse, araştırma örneklemi dikkate alındığında, cinsiyet ile medeni durum arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu, erkeklerin büyük bir oranının evli, kadınların büyük bir oranının ise bekar olduğu ifade edilebilir.
Designed with Mobirise
HTML5 Site Generator